مسعود کریمی- بورس اوراق بهادار تهران امسال را برخلاف سال گذشته که شاهد ثبت رکوردهای روزانه و بهترین خبرها جهت معاملات سهامداران بود، آغاز به کار کرد. براساس آمارها، شاخص بورس در فروردین‌ماه سال گذشته از رقم 40 هزار واحد شروع به کار کرد و با رشد چشمگیر و بی‌سابقه خود در سه ماهه اول به رقم 48 هزار واحد، در سه ماهه دوم به 62 هزار واحد و در فصل پاییز به رقم 87 هزار واحدی نیز رسید اما با آغاز فصل زمستان ورق این بازار پررونق برگشت و با ریزش‌های قابل توجهی به کار خود تا پایان سال ادامه داد و موجب کاهش سرمایه سهامداران این بازار شد که در این بین به اعتقاد مدیران و فعالان بازار سرمایه و همچنین تعدادی از کارشناسان بازار سرمایه، بازار نیازمند ورود به یک فاز اصلاحی جهت تعادل در قیمت سهام بود که این اصلاح روند بازار با یکسری بهانه از جمله افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، افزایش بهره مالکانه معادن، قوانین مربوط به بودجه سال 93 و همچنین انتظار سهامداران جهت شناسایی سود پایان سال بعضی از شرکت‌ها به این موضوع دامن زد. در این بین سازمان بورس هم جهت ایجاد ثبات در بازار دست به اقدامی در تغییر نحوه معاملات سهامداران زد که باعث محدودیت در معاملات ماه پایانی سال گذشته شد و در پی آن حقوقی‌های بازار هم دست از حمایت کشیدند و شاهد ریزش روزافزون این بازار پررونق بودیم. در نهایت بورس که با تغییر ضوابط معاملاتی نتوانست از ادامه این روند جلوگیری کند تصمیم به حذف این دستورالعمل و دعوت از حقوقی‌ها جهت بازارگردانی گرفت و در همین زمان بود که مسوولان و مدیران بورسی وعده رشد و افزایش سرمایه سهامداران را در سال 93 می‌دادند اما تحولات بورس از اولین روز کاری سال‌جاری نشان می‌دهد که این مهم در سال‌جاری محقق نشده است و شاخص کل با افت محسوسی همراه شد و به 77 هزار واحد عقبگرد کرد. این اتفاق باعث شد تا بورس اوراق بهادار افزون بر عوامل تاثیر‌گذار در روند حرکتی سال گذشته امسال را نیزبا ابهاماتی همانند افزایش نرخ سود بانکی و اجرایی شدن طرح هدفمندی یارانه‌ها در فاز حامل‌های انرژی تا به امروز همراه باشد. به همین منظور در ادامه دلایل ریزش‌های اخیر، تاثیر هدفمندی یارانه‌ها در بازار سرمایه، واکنش بازار به طرح و همچنین نحوه برخورد فعالان بازار در این برهه زمانی را از دیدگاه کارشناسان بازار سرمایه در این گزارش می‌خوانید.
سرمایهگذاری نهادی
بهروز زارع، مدیرعامل تامین سرمایه سپهر در پاسخ به دلیل افت بورس در سال جدید و آیا این روند نزولی ادامه جو منفی سال گذشته است یا خیر، اظهار داشت: نحوه اجرایی سیاست‌های اقتصادی سال‌جاری، افزایش بدون محدودیت نرخ سود بانکی و بحث هدفمندی یارانه‌ها از ابهاماتی هستند که اگر پاسخ داده نشوند تاثیر قابل ملاحظه‌ای در بازار خواهند گذاشت. این تحلیلگر بازار سرمایه در خصوص تاثیر طرح هدفمند شدن یارانه‌ها در فاز دوم بر بورس نیز عنوان کرد: شرکت‌های فولادی، فلزی و سیمانی به شدت تحت تاثیر حامل‌های انرژی قرار می‌گیرند و مشخص نیست که نحوه عملکرد دولت به چه شکل خواهد بود به یکباره است یا با یک شیب ملایمی این طرح اجرایی می‌شود.
زارع با اشاره به واکنش بورس نسبت به فشارهای مرحله دوم هدفمندی گفت: بحث آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی باید اتفاق بیفتد اما واقعیت این است که صنایع به شکلی عمل کنند تا بتوانند این تاثیرات را خنثی کنند. مدیرعامل تامین سرمایه سپهر افزود: سرمایه‌گذاران نهادی نباید رفتار کوتاه‌مدت داشته باشند و با افق سرمایهگذاری بلندمدت تاثیرات منفی قابل جبران بوده و با مشکلی مواجه نخواهند بود. وی خاطرنشان کرد: بازاری که هر روز سود یا افزایش سرمایه بدهد، وجود ندارد و ذات چنین سرمایهگذاری با ریسک مواجه است اما در بلندمدت از سودهای خوبی برخوردار خواهد شد. وی به سهامداران توصیه کرد که نگاه سه یا شش ماهه در بازار سودده نبوده و افراد در صورتی که متخصص نباشند از طریق مشاور یا از طریق صندوق‌های سرمایهگذاری عمل کنند. زارع گفت: نهادهای مالی باید استراتژی بلندمدت جهت کسب سود داشته باشند.
شیطنت حقوقی‌ها
همچنین هاشم باروتی، مدیرعامل کارگزاری پارس ایده‌بنیان در پاسخ به دلیل اصلی ریزش‌های بورس و افت شاخص در سال جدید و اینکه آیا این روند نزولی ادامه جو منفی سال گذشته است یا خیر، اظهار داشت: یکی از عواملی که باعث شد ریزش‌ها در سال گذشته شکل بگیرد حقوقی‌ها بودند به واسطه‌ای که می‌خواستند از بازار خارج شوند و چشم‌اندازی نسبت به سال‌جاری نداشتند. علاوه بر این، تاکید دولت بر ورود نقدینگی به بانک‌ها به جای بازار سرمایه جهت کنترل تورم و سوق شرکت‌ها به سمت تولید باعث شد تا بازار سرمایه از پشتیبانی برخوردار نشود. وی خاطرنشان کرد: از طرفی وجود محدودیت در معاملات سال گذشته باعث ریزش و ادامه‌دار بودن آن روند نزولی در سال 93 شده است. این تحلیلگر بازار سرمایه اذعان داشت: پیش‌بینی می‌شود با افزایش ورود نقدینگی به سمت بانک‌ها بازار در چند ماه آینده از رونق چندانی برخوردار نباشد و در صورتی که از لیدرهای بازار همانند پالایشگاهی‌ها حمایت نشود، موجب فراهم شدن زمینه فعالیت برای نوسان‌گیرها می‌شود. باروتی با اشاره به تاثیر طرح هدفمندی یارانه‌ها در فاز دوم بر بورس نیز عنوان کرد: با توجه به رکود اقتصاد تورمی کالاهای انرژی‌بر از یک طرف قیمت تمام‌شده افزایش پیدا می‌کند و از طرف دیگر، زمانی که بازار مصرف وجود نداشته باشد همچنان شاهد رکود تورمی در سال‌جاری خواهیم بود. علاوه بر این پیش‌بینی می‌شود نقدینگی به سمت بازار مسکن حرکت کند که در این صورت دولت باید حجم نقدینگی را کنترل کند. مدیرعامل کارگزاری پارس ایده‌بنیان با اشاره به واکنش بورس نسبت به فشارهای مرحله دوم هدفمندی گفت: خود به خود در بلندمدت هدفمندی موجب سود پالایشی‌ها یا صادرات «صادرکنندگان» می‌شود و این در حالی است که پتروشیمی‌ها در بلندمدت زیان می‌بینند. وی افزود: سهامداران همچنین در بلندمدت به سمت سهم‌هایی حرکت می‌کنند که چندان تحت تاثیر هدفمندی قرار نگرفته‌اند. باروتی درخصوص واکنش سهامداران در این برهه از زمان اظهار داشت: همیشه در بلندمدت سهام سودآور وجود داشته است و سهامدارانی که تحمل و حوصله دارند، می‌توانند درصد سود بالاتری نسبت به جاهای دیگر همانند بانک‌ها از بورس ببرند.
پدیده اصلاحی
در همین زمینه شاهین شایان‌آرانی، کارشناس بازار سرمایه نیز در پاسخ به دلیل افت بورس در سال جدید و آیا این روند نزولی ادامه جو منفی سال گذشته است یا خیر، ابراز داشت: بازار همچنان در فاز اصلاحی است و باید به تعادل برسد و این پدیده در حال حاضر به هیچ عنوان بحران نبوده بلکه پدیده اصلاح است و این در حالی است که رشدهای سال گذشته هیچ پشتوانه اقتصادی نداشتند. وی درخصوص تاثیر طرح هدفمندی یارانه‌ها بر بورس نیز گفت: تاثیر طرح هدفمندی خیلی زیاد نیست و اجرای این طرح فشار تورمی دارد که باید مهار شود و دولت در این زمینه در حال انجام حرکت‌هایی از جمله کنترل تورم و نقدینگی است. شایان‌آرانی تصریح کرد: فشار تورمی طرح تاثیر چندانی بر روند بورس نخواهد داشت و بازار تحت‌الشعاع آنچنانی قرار نخواهد گرفت. این تحلیلگر بازار سرمایه درخصوص واکنش سهامداران در این برهه زمانی نیز افزود: جای افراد با دید کوتاه‌مدت در بورس نیست و اگر کسی دید کوتاه‌مدت دارد باید از بورس خارج شود و این در حالی است که مشکلی برای افراد با دید میان‌مدت حداقل دو ساله به وجود نخواهد آمد. علاوه بر این رشد و بازدهی بورس با دید میان‌مدت با واقعیات متناسب است. شایان‌آرانی اظهار داشت: افتی که از بهمن‌ماه سال گذشته شروع شد پدیده اصلاحی بازار بوده و با نگاه دو ساله این پدیده‌ها رد می‌شوند و بورس در دوره میان‌مدت سودده خواهد بود.
سهم‌ها را نگه دارید
افزون بر این حامد ستاک، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به دلیل افت بورس در سال جدید و آیا این روند نزولی ادامه جو منفی سال گذشته است یا خیر، تصریح کرد: معمولا فراز و فرود جزو ذات هر بازار مالی است و در تمامی بازارها فراواکنشی و فروواکنشی اتفاق می‌افتد. وی خاطرنشان کرد: این روزهای بازار که بسیاری از اخبار سیاسی نوید کاهش ریسک سیستماتیک را می‌دهند، هم وزن اخبار مربوطه رشد نمی‌کند و معمولا به صورت عکس رفتار می‌کند که بخشی از آن به واسطه رشد هیجانی ابتدای سال گذشته بوده و بخشی دیگر نیز مربوط به فروواکنشی بازار است. این تحلیلگر بازار سرمایه افزود: درخصوص ادامه نزول یا صعود بورس در بازه یک‌ساله نمی‌توان اظهارنظر درستی داشت زیرا با توجه به ورود اطلاعات و فاکتورهای موثر در بازار، رفتارهای سرمایه‌گذاران متفاوت خواهد بود. ستاک درخصوص تاثیر طرح هدفمند شدن یارانه‌ها در فاز دوم بر بورس نیز اذعان داشت: آن دسته از شرکت‌های انرژی‌بر احتمالا دچار افزایش بهای تمام شده محصولات خواهند شد که مطمئنا مسوولان ذی‌ربط اشراف کافی بر این موضوع خواهند داشت و در جهت رفع این اتفاق مشوق‌ها و امتیازاتی را برای این دسته از شرکت‌ها در نظر خواهند گرفت. وی با اشاره به واکنش سهامداران در این برهه زمانی نیز عنوان کرد: بسیاری از مطالعات در سراسر بازارهای مالی نشان‌دهنده موفقیت استراتژی خرید و نگاه داشتن سهم‌هاست و بازار سرمایه ما نیز از این مقوله مستثنا نیست. ستاک خاطرنشان کرد: این موضوع به معنی عدم فعالیت و اصلاح سبد سرمایهگذاری توسط سرمایه‌گذاران نیست بلکه سرمایه‌گذاران همواره باید با توجه به رشد شرکت‌های بورسی اقدام به بهینه کردن سبد سرمایهگذاری خود کنند.
