گیره کاغذی،
یا طرح آمریکا برای به دست آوردن تکنولوژی ساخت موشکهای بالستیک
(موشکهای قاره پیما و سفر به فضا) از دانشمندان آلمانی،
پس از جنگ جهانی دوم.
شصت و پنج سال قبل، پس از خاتمه جنگ جهانی دوم و شکست هیتلر،آمريکا دانشمندان آلمان نازي را براي هدايت پروژه هاي پيشرو کشورش، مانند رقابت براي تسخير فضا به خدمت گرفت. اين مردان، تکنولوژي هاي مرزشکني را در اختيار آمريکا گذاشتند که حتي امروز نيز در خط مقدم علم و تکنولوژي قرار دارد، اما اين دستاوردها چندان بي هزينه هم نبود.
کشورهایی که در جبهه پیروز جنگ قرار داشتند، تکاپوي فشرده ای براي دست يافتن به اسرار انبوه فني دانشمندان آلمان نازي انجام می دادند. متّفقين براي به چنگ آوردن حداکثر تجهيزات و تخصّص ممکن از ويرانه هاي رايش سوم آلمان نازی، تقلّا مي کردند و همزمان سعي داشتند مانع دسترسي سايرين به اين اسرار بشوند.
وسعت و عمق دستاوردهاي فنّي ِ بسيار پيشرفته آلمان به حدّی بود که …..
کارشناسان متفقين و نيروهاي مهاجم که در سال 1945 آنان را همراهي مي کردند، همه را به حيرت افکند.
راکت هاي مافوق صوت، گاز عصبي، هواپيماي مجهز به موتور جت، موشک هاي هدايت شونده، فناوري تجسّسي و آلات پيشرفته زرهي، تنها برخي از فناوري هاي بديعي بود که در آزمايشگاه ها، کارگاه ها و کارخانه هاي آلمان نازي، حتي در زماني که در آستانه شکست بود، داشت توسعه مي يافت.
آمريکا و اتحاد جماهير شوروي در نخستين روزهاي جنگ سرد، درگير مسابقه اي عليه زمان براي شکستن اسرار علمي دانشمندان آلمان هيتلری شدند.
در ماه مه 1945، قشون تحت فرمان استالين آزمايشگاه هاي اتمي در موسسه معتبر ” کايزر ويلهلم ” در حومه ” برلين ” را تحت کنترل خود درآوردند و بذر آنچه را که بعدا به زرادخانه وسيع اتمي شوروي بدل شد تقديم پيشواي خود کردند. آمريکايي ها درست پيش از آنکه نيروهاي شوروي مجتمع وسيع ” نوردهاوزن ” را که در دل رشته کوه هاي ” هارتز ” در صفحات مرکزي آلمان ساخته شده بود تصرف کنند، موشک هاي وي-2 را از آن خارج کردند.
به علاوه تيمي به سرپرستي ” ورنر فون براون ” که وي-2 را ساخته بود نيز به دست آمريکايي ها افتاد.
فون براون: چهره متشخص ناسا و افسر سابق اس .اس . آلمان نازی به ” هيونِر ” معاون فرمانده نيروي هوايي آمريکا در اروپا، کوتاه زماني پس از به چنگ آوردن اين غنائم نوشت: ” اشغال تشکيلات علمي و صنعتي آلمان اين موضوع را که ما در بسياري از زمينه هاي پژوهشي به گونه تکان دهنده اي عقب مانده ايم آشکار کرد. ”
” اگر از اين فرصت براي به چنگ آوردن تشکيلات و مغزهايي که آن را توسعه داده اند استفاده نکنيم و آن دو را فورا به کار نگيريم، بايد براي کشف عرصه اي که قبلا کاوش شده تلاش کنيم در غیر این صورت این عدم تلاش، ما را چندين سال عقب خواهد انداخت. ”
کپی هواپیمای آمریکایی (پایین) از روی هواپیمای
۶۵ سال پیش
آلمانی (عکس بالا) توسط آمریکایی ها
به اين ترتيب پروژه موسوم به ” گيره کاغذ ” آغاز شد که طي آن فون براون و بيش از 700 نفر ديگر از دانشمندان آلماني به طور مخفيانه بدون آگاهي متحدان آمريکا به آن کشور منتقل شدند. اين پروژه هدف پيچيده اي نداشت: ” بهره برداري از دانشمندان آلماني براي پروژه هاي پژوهشي آمريکا و جلوگيري از دسترسي اتحاد جماهير شوروي به اين معدن غني فکري بود. ”
پس از آن تحولات سريعي روي داد: ” پرزيدنت ترومن ” پروژه ” گيره کاغذ ” را در ماه اوت 1945 تصويب کرد و سه ماه بعد در روز 19 نوامبر نخستين گروه از دانشمندان آلماني وارد خاک آمريکا شدند.
با اين حال يک مشکل عمده وجود داشت. ترومن به وضوح دستور داده بود که هرکسي که ” عضويت او در حزب نازي ثابت مي شود و در فعاليت هاي آن شرکت داشته يا از حاميان فعال حکومت نظامي نازي ها بوده است ” از اين پروژه حذف شود.
براساس اين معيار، حتي شخص فون براون، براي خدمت در آمريکا واجد شرايط نبود. او علاوه بر عضويت در سازمان هاي مختلف نازي از اعضاي بلندپايه “اس اس” ( از سازمان هاي موازي گشتاپو ) بود. در پرونده امنيتي او که پس از بازجویی آمریکایی ها از او، درج شده بود، نوشته بودند که وي يک ” خطر امنيتي ” به حساب مي آيد.
افراد ذيل از جمله همکاران فون براون بودند:
” آرتور رودلف ” مدير کل عملياتي نوردهاوزن، جايي که 20 هزار برده که به کار اجباري واداشته شده بودند، در جريان توليد موشکهاي وي – 2 جان باختند. او تيم سازنده راکت ” Saturn V ” را که صد در صد ساخت آلمان نازي، از نوع خطرناک وصف مي شد، سرپرستي مي کرد.
” کرت ديبوس ” متخصّص پرتاب موشک و از افسران اس اس. در پرونده او آمده بود: ” او بايد به عنوان تهديدي براي امنيت نيروهاي متفقين تحت نظر و کنترل باشد. ”
” هوبرتوس استراگهولد آلمانی ” که بعدا ” پدر پزشکي فضايي ” لقب گرفت، سيستم هاي ” زيست ياري ” تعبيه شده در فضاپيماهاي ناسا را طراحي کرد. برخي از زيردستان او در اردوگاه هاي ” داکائو ” و ” آشويتس ” ، آزمايش هاي انساني انجام مي دادند، جايي که اسراي کشورهاي شرق اروپا ) منجمد شده و در اتاقکهاي کم فشار قرار داده مي شدند که معمولا به مرگ آنها منجر مي شد.
تمامي اين افراد از صافي اخلاقي گذرانده و شست و شوی مغزی شدند تا بتوانند به آمريکا خدمت کنند. ارتش آمريکا که پيروزي در جنگ سرد، نه برقراري عدالت را، نخستين اولويت خود مي دانست، بر جناياتي که ادعا مي شود اين افراد مرتکب آن شده بودند سرپوش گذاشت و لکه هاي سياه را از پيشينه آنها زدود و گيره اي که اطلاعات تازه آنها را در پرونده هاي شخصي آنها محکم مي کرد، وجه تسميه کل اين عمليات شد. با گذشت شصت و پنج سال، ذره اي از اهميت ميراث آن پروژه کاسته نشده است.
مي توان استدلال کرد که هواپيماي موسوم به ” هورتن هو 229 ” با روکشي از تخته سه لاي باردار کربني، با بال هاي رو به عقب که از چشم رادار مخفي مي مانند و در سال 1944 ساخته شد نخستين هواپيماي تجسسي جهان بود که به دست آلمانها ساخته شده است.
ارتش آمريکا يکي از اين مدل ها را در اختيار شرکت هواپيماسازي “نورثروپ” گذاشت. اين شرکت بعدا بمب افکن هاي تجسسي بي-2 را که از کليه جهات کاربردي نمونه مدرن هورتون بود از روی آن ساخت.
موشک هاي کروز هنوز بر طرح موشک وي-1 استوار است و موتور جتي که نيروي محرکه هواپيماي “هايپرسونيک” پيشرفته ناسا موسوم به ايکس-43 (با سرعتي پنج برابر صوت) را فراهم مي کند، تا حدود زيادي مديون پيشگامان صنعت جت آلمان در زمان جنگ جهانی دوم است.
همچنين آلمان، تاسيسات بسيار عظيمي را در ” تلمارک ” واقع در نروژ براي توليد آب سنيگن و غني سازي اورانيوم ايجاد کرده بود که اگر بمب افکن هاي انگليسي آنجا را بمباران نمي کردند، در همان سال 1944 اولين سلاح هسته اي آلمان، آماده استفاده شده بود.
علاوه بر اينها، شمار بزرگی از اسناد پروژه ” گيره کاغذ ” که هنوز محرمانه است باعث شده بسياري از کارشناسان، از جمله به ” نيک کوک ” ، مشاور هوافضاي ” هفته نامه دفاعي جينز ” مظنون باشند که آمريکا ممکن است به توسعه فناوري هايی حتي پيشرفته تر از نازي ها پرداخته باشد که از جمله آنها دستگاه هاي ضدجاذبه است که منبع بالقوه اي براي مقادير وسيعي انرژي خواهد بود.
” کوک ” مي گويد: ” اين فناوري مي تواند چنان ويرانگر باشد که صلح جهان را به خطر خواهد انداخت و آمريکا تصميم گرفته است آن را براي مدت هاي مديد مخفي نگاه دارد. ”
اما خيلي ها ضمن کف زدن براي موفقيّت غيرقابل انکار پروژه ” گيره کاغذ “، ترجيح مي دهند هزاران نفري را که ناخواسته در این راه جان باختند تا نوع بشر به فضا برود را به ياد نياورند.
