انقلاب میجی به مجموعه ای اصلاحات فراگیر در نظام اداری ، سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی ژاپن گفته می شود که از اواسط قرن نوزدهم آغاز شد و این کشور را به یک قدرت نوخاسته در جهان تبدیل کرد. انقلاب میجی آغازگر دوره ای بود که به عصر میجی (۱۸۶۸-۱۹۱۲ م.) معروف گردید و به دنبال آن ، فرایند مدرنیزه کردن و غربی سازی ژاپن به انجام رسید.
اصلاحات میجی
امپراتور موتسوهیتو معروف به میجی نقش مهمی در این تحولات داشت. او که درصدد افزایش قدرت امپراتور برآمد ، دست به به اصلاحات فراوانی زد. نخست نظام پارلمانی برقرار شد مرکب از دو مجلس عوام و اعیان. سپس در سال ۱۸۷۱ میلادی ، ارتش ملی تشکیل شد و سپس در همان سال ، نظام فئودالی لغو و زمینهای سامورایی‌های قدیمی به اراضی دولتی اضافه شد.
واکنش‌ها
این اصلاحات با عکس‌العمل جنگجویان سامورایی قدیمی همراه بود. در اواسط دهه ۱۸۷۰ شورشی بزرگ در نزدیکی پایتخت درگرفت اما حکومت به وسیله ارتش سازمان یافته و مدرن ژاپن موفق شد این قیامها را سرکوب کند.
از طرفی نیز روشنفکران خواهان قانون اساسی متناسب با اصلاحات مذکور شدند. دولت در ۱۸۹۰ دست به کار شد تا مقدمات قانون اساسی جدید را تدارک بیند. در ۱۸۸۵ نخستین کابینه تاریخ ژاپن تشکیل شد. یکسال بعد نیز کار تدوین قانون اساسی آغاز شد. عاقبت در ۱۸۸۹ امپراتور موتسوهیتو شخصاً قانون اساسی ژاپن را ابلاغ کرد.
اصلاحات اقتصادی
اقتصاد ژاپن حتی با وجود اقدامات صورت گرفته همچنان به کشاورزی وابسته بود. نخستین هدف دولت در این مسئله ، صنعتی سازی کشور بود که نخستین وجه آن ، حمل و نقل و ارتباطات محسوب می شد. نخستین ایستگاه راه آهن در ۱۸۷۲ توسط شخص امپراتور افتتاح گردید. تا ۱۸۹۰ حدود ۲۵۰۰ کیلومتر راه آهن در کشور احداث شد. از طرفی نیز تا پایان سال ۱۸۸۰ تمامی شهرهای بزرگ کشور از طریق خطوط تلگراف به یکدیگر متصل شدند.
نظام بانکی به سبک اروپایی در کشور به وجود آمد که مشاغل خرد را مورد حمایت قرار دارد. در مسائل آموزشی نیز تحولات فراوانی رخ داد. دانشجویان ژاپنی به اروپا اعزام شدند تا علوم و فنون جدید را فرا گیرند.
پایان یک عصر
تا اوایل قرن بیستم ، اهداف اصلاحات میجی به شکلی موفقیت‌آمیز محقق شده بود. ژاپن از طریق فتوحات نظامی در کره و چین قلمرو خود را ظرف یک دهه چندین برابر کرد و مورد تحسین کشورهای صنعتی اروپا قرار گرفت و برای نخستین بار وارد روابط دیپلماتیک با دیگر کشورهای جهان شد. درگذشت امپراتور موتسوهیتو در سال ۱۹۱۲ نشان از پایان عصر درخشان ژاپن موسوم به میجی بود.
