انواع بارنامه دریایی

● از نظر موقعیت کالا
▪ بارنامه دریایی کالای بارگیری شده («B/L» Shipped Bill of Lading)
نشان دهنده این است که کالا توسط متصدی حمل تحویل گرفته شده و در کشتی بارگیری شده است.بر روی چنین بارنامه ای عبارت «Shipped» یا «On Board» قید می شود.
▪ بارنامه دریایی کالای دریافت شده (Received for Shipment B/L)
نشان دهنده این است که کالا توسط متصدی حمل، برای حمل دریافت شده اما بارگیری نشده است. در عمل، بانکها از قبول چنین بارنامه ای خودداری می کنند مگر اینکه در قرارداد بین خریدار و فروشنده، اعتبار آن مورد پذیرش واقع شود.
● از نظر تعداد وسیله حمل
▪ بارنامه دریایی مستقیم (Direct Bill of Lading)
برای حمل کالا از بندری به بندر دیگر بدون تغییر کشتی و ارسال مستقیم کالا به گیرنده استفاده می شود.
▪ بارنامه حمل مرکب (Combined Bill of Lading)
در مورد حمل کالا با بیش از یک نوع وسیله حمل و تحت حمل و نقل مرکب یا چند وجهی استفاده می شود. صادر کننده این نوع بارنامه، یعنی متصدی حمل و نقل چند وجهی؛ مسئولیت حمل از زمان دریافت کالا تا تحویل آن را بر عهده دارد.
تحت تاثیر شیوه حمل و نقل مرکب، گروههایی با نام Non Vessel Operating Carrier (NVOC) یا Non Vessel Operating Common Carrier(NVOCC) ، وارد فعالیت حمل و نقل شده اند. این متصدیان حمل، بارنامه را برای حمل کالا با کشتی یا وسیله حملی صادر میکنند که نه مالک آن هستند و نه اداره آن را بر عهده دارند و عمدتا در حمل کالا با کانتینر فعالیت میکنند.
زیرا گسترش استفاده از کانتینر برای حمل و نقل کالا باعث گسترش و تسهیل حمل و نقل مرکب شده است. در کشتیرانی کانتینری که امروزه بیشتر فعالیت مربوط به کشتیرانی لاینر را شامل می شود، شرکت کشتیرانی، هم مدیریت کشتی و هم مدیریت بار را بر عهده دارد.
یعنی هم مالک کشتی است و هم مالک کانتینرها. با روی کار آمدن NVOCC ها، شیوه کاری به این سمت گرایش می یابد که کشتیرانی ها فقط مدیریت کشتی را به دست بگیرند و مدیریت کانتینر و بار را NVOCC ها به دست بگیرند.
▪ بارنامه سراسری (Through Bill of Lading)
مانند بارنامه مرکب است، اما این نوع بارنامه زمانی صادر می شود که یک حلقه از زنجیره حمل و نقل، الزاما دریایی باشد.
● از نظر شرایط کالای مورد حمل
۱) بارنامه دریایی تمیز یا غیر مخدوش (Clean Bill of Lading)
اگر در بارنامه ذکری از معیوب بودن کالا یا بسته بندی آن نباشد و به ضمیمه آن نیز یادداشتی نباشد، بارنامه تمیز یا غیر مخدوش یا بدون قید و شرط نامیده می شود.
البته بارنامه باید دارای این شرایط باشد. در غیر این صورت ارزش و اعتبار خود را از دست می دهد. روی چنین بارنامه ای این عبارت قید می شود: Received in Apparent Good Order and Condition
۲) بارنامه دریایی غیر تمیز یا مخدوش (Claused Bill of Lading)
در آن صریحا در مورد نقص و عیب کالا یا بسته بندی آن قید شده است. در معاملات مبتنی بر اعتبارات اسنادی، بانکها از قبول بارنامه های مخدوش «Claused» خودداری می کنند.
● از نظر نوع خدمات حمل و نقل
۱) بارنامه تحت خدمات منظم کشتیرانی (Liner Bill of Lading)
این نوع بارنامه برای محموله کشتی هایی صادر می شود که دارای برنامه حرکت مشخصی بوده و مسیرهای مشخصی را طی می کنند. (همان خطوط لاینر)
۲) بارنامه تحت خدمات کشتیرانی ترمپ (Charter Party Bill of Lading)
برای کالاهایی که با کشتی اجاره ای حمل می شوند صادر می شود. حمل بار تحت این نوع بارنامه، تابع قرارداد چارتر (اجاره) می باشد. مثلا یک فردی کشتی را اجاره بلند مدت می کند و خود او که اجاره کننده کشتی است، از یک، دو یا چند صاحب کالا، کالا برای حمل دریافت می کند.
در این صورت اجاره کننده اول، به هر یک از صاحبان کالا بارنامه می دهد نه اینکه با آنها چاترپارتی تنظیم کند. این بارنامه ها تحت چارترپارتی صادر می شوند. این نوع بارنامه ها مورد قبول بانکها نمی باشند مگر اینکه خلاف آن شرط شده باشد.
● انواع دیگر بارنامه:
۱) بارنامه ترانشیپ (ترانسشیپ) Transshipment Bill of Lading
این نوع بارنامه صرفا برای حمل کالا از طریق دریا بوده و کالا از یک کشتی به کشتی دیگر منتقل می شود و در آن مبدا و مقصد محموله و هم چنین نقطه انتقال کالا از کشتی اول به کشتی دوم و غیره مشخص می شود.
۲) بارنامه حمل مرکب فیاتا (FBL)
اتحادیه بین المللی کارگزاران بار (Freight Forwarders) آن را جهت استفاده عاملین حمل و نقل مرکب تنظیم کرده است. بارنامه فیاتا می تواند به صورت بارنامه دریایی نیز صادر شود. بارنامه فیاتا حاوی آرم سازمان فیاتا و اتاق بازرگانی بین المللی می باشد.

فیاتا: فدراسیون بین المللی اتحادیه های شرکتهای فورواردر
http://www.marinebusiness.blogfa.com
امیر علیان