ترور و تروریسم
واژه ترور و تروریسم واژگان و اصطلاحات سیاسی هستند و بسیاری از اندیشمندان قرن بیستم معتقدند که اطلاق کلمه ترور به حوادثی که با اهداف غیر سیاسی رخ میدهند نادرست است.
بنابراین میتوان گفت که ترور عبارتست از حذف حریف سیاسی با هر شیوهی ممکن.
فیلسوف و مورخ فرانسوی در مقدمه کتاب خود تحت عنوان ،« تاریخ اندیشه سیاسی در غرب» به طور مفصل درباره ترور بحث میکند و معتقد است که قرن بیستم اصولاً قرن ترور است ، زیرا در این قرن تفکر مارکسیستی ، سطح ملاحظات اخلاقی را در جامعه بین المللی پایین آورد . مارکسیسم موجودیت و بقای خود را در گرو خشونت میدید و بنابراین در دورهای که بر بخش وسیعی از جهان سلطه پیدا کرد ، خشونت در اوج آن ترور را نیز همراه آورد .
ترور به معنای ترس زیاد و وحشت است ، و تروریست کسی است که میخواهد از طریق ارعاب ، تهدید و ایجاد ترس و وحشت در مردم به اهداف خود برسد .
از سال ۱۹۸۰ تا سال ۱۹۹۰ نزدیک به ۶۰۰۰ رویداد تروریستی در سرتاسر دنیا اتفاق افتاده که در نتیجه آن ۴۰۰۰ انسان کشته و بیش از ۱۱۰۰۰ نفر زخمی گردیدهاند .
در سال ۱۹۸۹ و در اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل موضوع تروریسم مورد بحث نمایندگان کشورها قرار گرفت و به طور مشخصی دو نظر درباره آن مطرح شد . کشورهای غربی با هرگونه ترور تحت هر عنوانی مخالفت میکردند و آن را موجب بر هم خوردن نظم جهانی میدانستند ، اما در مقابل کشورهای غیرمتعهد و از جمله جمهوری اسلامی ایران ضمن محکوم کردن ترور دولتی ،معتقد بودند که باید حرکتهای آزادی بخش برای رهایی از سلطه خارجی را از تروریسم جدا کرد و ملتهای تحت سلطه مجاز به استفاده از شیوه های انقلابی برای رهایی از سلطه خارجی هستند . همین اختلاف دیدگاه موجب شد که مجمع نتواند در این خصوص به نتیجه مشخصی دست یابد .
بیوتروریسم
بیوتروریسم عبارت است از سوء استفاده از میکرواورگانیسم یا فراورده های آنها در جهت تولید جنگ افزار
به عبارت جامع تر، استفاده از عوامل بیولوژیک به منظور ارعاب یا هلاکت انسانها و نابودی دامها یا گیاهان
بر این اساس جنگ بیولوژیک عبارت است از استفاده از عوامل بیولوژیک اعم از باکتری ها، ویروس ها، گیاهان، حیوانات و فراورده های آنها به منظور اهداف خصمانه
در سال ۱۹۷۸ دانشمندی بنام Mullen،انواع جدید تهدیدهای هستهای ، شیمیایی و بیولوژیک را مورد ارزیابی قرار داد . دانشمند فوق با تجزیه وتحلیل این تهدیدها نتیجه گیری کرده از میان سه تهدید تروریستی فوق الذکر، تهدید بیولوژیکی از همه سادهتر و علمیتر میباشد
استفاده از عوامل بیماری زا بر علیه نیروهای دشمن از صد ها سال قبل وجود داشته است:
بیش از سیصد سال قبل از میلاد مسیح رومی ها چاههای اطراف شهر را توسط لاشه های حیوانات مرده آلوده می کردند تا سربازان دشمن از آنها نوشیده، بیمار و یا تلف شوند.
طی جنگ جهانی اول ارتش آلمان به آلوده کردن علوفه حیوانات و احشامی پرداخت که برای متفقین ارسال می شد.
اغلب کشورهای بیشرفته و در راس آنها آمریکا، انگلستان، فرانسه، روسیه, ژاپن وکانادا انواع سلاح های بیولوژیک را تولید و بعضا مورد استفاده نیز قرار داده اند
و این در حالی است که منع تولید سلاحهای بیولوژیکی در معاهده ژنو در۱۷ ژوئن ۱۹۲۵ به امضاء کشورهای عضو رسید.
مقایسه قدرت سلاح های بیولوژیک در مقایسه با سایر سلاح های نظامی:
بر اساس پیش بینی سازمان جهانی بهداشت رها سازی ۵۰ کیلوگرم اسپور آنتراکس (عامل سیاه زخم )در طول یک خط ۲ کیلومتری در یک جمعیت ۵۰۰ هزار نفری باعث ۱۲۵ هزار مورد بیماری و ۹۵۰ مورد مرگ می شود که در مقاسه با سایر جنگ افزار ها رقم عظیمی است
امتیازات سلاح های بیولوژیک نسبت به دیگر سلاحهای کشتار جمعی :
تشخیصو شناسایی عوامل بیولوژیک به آسانی مقدور نیست و با حواس پنجگانه قابل دریافت نیستند عوامل بیولوژیک در مقادیر بسیار کم ، به مقدار زیاد کشنده میباشند .براحتی میتوان آنها را پنهان کرد و بسادگی منتقل نمود. . دفاع در برابر عوامل بیولوژیک بسیار مشکل است این مشکل در کشورهایی که از نظر سازماندهی و سرویسهای بهداشتی درمانی در درجات پایین قرار دارند (کشورهای در حال توسعه) بسیار حادتر است . پخش عوامل بیولوژیک توسط نیروهای نفوذی (ستون پنجم) در عملیات خرابکارانه براحتی امکان پذیر میباشد برای ساخت ،تولید و انبار و ذخیره سازی سلاحهای بیولوژیک نیاز به وجود تاسیسات بزرگ نمیباشد ومی تواند در خفا و تحت پوشش تحقیقات آزمایشگاهی، بیولوژیکی، میکروبشناسی و غیره انجام شود . اثر عوامل بیولوژیک آنی و فوری نمی باشد . این دوره کمون یک برتری را برای این سلاحها به وجود آورده از این نظر که هدفهای مورد اصابت ، تا مدتها بعد از حمله مشخص نخواهد شد . همین فاصله زمانی امکان ردیابی مهاجم را از دستگاهها امنیتی میگیرد و به تروریستها این اجازه را میدهد تا ردپاهای خود را پاک و از صحنه خطر دور شوند. سلاحهای بیولوژیک میتوانند (نه ضرورتاً) اثرات ثانویهای را به دنبال داشته باشند . مثلاً یک عملیات کوچک بر علیه یک هدف موضعی و محلی میتواند یک بیماری اپیدمیک گسترده ببار آورد .
عوامل مورد استفاده در سلاح های بیولوژیک را میتوان به سه دسته زیر تقسیم کرد:
گروه A با ویژگی های:
۱- انتشار آسان یا انتقال آسان فرد به فرد
۲- ایجاد موارد مرگ زیاد و نتیجتاً اثرات مهم بر بهداشت عمومی
۳- ایجاد وحشت عمومی و از هم پاشیدگی جامعه
۴- نیاز به عملیات ویژه جهت جبران صدمات بهداشتی ناشی از آنها و سازماندهی مجدد سیستم بهداشتی
از این دسته می توان به موارد ذیل اشاره کرد :
– واریولا ماژور (عامل آبله)
– باسیلوس انتراسیس (عامل سیاه زخم)
– یرسینیا پسیتاسی (عامل طاعون)
– کلوستریدیوم بوتولینوم (عامل بوتولیسم)
– فرانسیلا تولارنسیس ( عامل تولارمی)
گروه Bبا ویژگی های :
۱- انتشار با سهولت نسبی
۲- ایجاد بیماری با شدت متوسط و مرگ و میر پایین
۳- نیاز به اقدامات تشخیصی خاص و نظارت بعدی
از این دسته می توان به موارد ذیل اشاره کرد :
– کوکسیلا بورنتی (عامل تب Q)
– بروسلا
– آنتروتوکسین Bاستافیلوکوکی
– سالمونلا
– شیگلا دیسانتری
– ویبریو کلرا
گروه Cبا ویژگی های:
۱- پاتوژن های جدیدی که با بهره گیری از مهندسی ژنتیک قابلیت تغییر به منظور تولید انبوه و انتشار وسیع را دارا می باشند
۲- به آسانی در دسترس، قابل تولید و انتشار می باشند
۳- دارای قابلیت بالقوه ایجاد بیماری در سطح وسیع و با کشندگی زیاد و نتیجتاً اثرات تخریبی عظیم بر پیکره بهداشتی جامعه می باشند
از این دسته می توان به موارد ذیل اشاره کرد
– ویروس های مولد آنسفالیت منتقله از طریق کنه
– ویروس های عامل تب های هموراژیک منتقله از طریق کنه
– ویروس عامل تب زرد
– مایکوباکتریوم توبرکولوزیس مقاوم به چند دارو
چه باید کرد ؟
کشف زودرس حمله بیولوژیک از اهمیت حیاتی برخوردار است، زیرا بدون تامین تدارکات خاص در سطوح محلی و استانی ممکن است شالوده بهداشتی محلی و شاید هم ملی در هم شکسته شود
لازمه کشف سریع اینگونه حملات ، ارتقاء آگاهی کلیه کارکنان خط مقدم (بهداشت و درمان) است زیرا این افراد می توانند در سایه اینگونه آگاهی ها منجمله نشانگان بالینی به کشف زودرس حوادث مورد بحث نایل می گردند
دیگر وقت آن رسیده است که پرسنل پزشکی و بهداشتی در صورت مواجهه با رویدادهایی نظیر رویدادهای ذیل احتمال وقوع بیوتروریسم را در ذهن خود مطرح سازند :
– طغیان یک بیماری منتقله از طریق مواد غذایی
– حرکت شبانه یک افشانه ابری شکل کشنده بر فراز یک شهر
– یا القای یک بیماری مسری به طرق مختلف دیگر
زیرا اقدامات پیشگیرانه، درمانی و اطلاع رسانی به موقع توسط آنان میتواند به مهار یا کنترل سریع فاجعه بینجامد
