سند ۲۰۳۰ یونسکو چیست؟
رهبر انقلاب اسلامی در بیانات خود به موضوع پذیرش سند ۲۰۳۰ سازمان ملل و یونسکو از جانب دولت اشاره کردند و با انتقاد شدید از این موضوع گفتند: این سند و امثال آن، مواردی نیستند که جمهوری اسلامی ایران تسلیم آنها شود، و امضای این سند و اجرای بی سر و صدای آن قطعاً مجاز نیست و به دستگاه های مسئول نیز اعلام شده است.
* ۲۰۳۰ چیست؟آذرماه سال ۹۵ بود که سندی با عنوان سند ملی آموزش ۲۰۳۰ ایران با حضور وزرای آموزش و پرورش و علوم رونمایی شد.
می‌گفتند این سند وضعیت حوزه آموزش در ایران بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۳۰ را ترسیم می‌کند که شرایط و چگونگی تحصیل و سطح سواد در ایران و دیگر کشورهای عضو این پیمان کجا و چطور باشد.
چند روز پس از رونمایی این سند، پیش نویسی از محتویات آن نیز منتشر شد که اعضای شورایعالی انقلاب فرهنگی و نمایندگان مجلس به آن اعتراض کردند و معتقد بودند که این سند مغایرت‌هایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی دارد.
* اعتراضات اعضای شورایعالی انقلاب فرهنگی و بی تفاوتی مسؤولان
در این زمینه منصور کبگانیان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در همان زمان به این مسأله اعتراض کرد و گفت: اصل موضوع این است که مرجع عالی رسیدگی و پیگیری مسائل مربوط به راهبردها و سیاست‌های آموزش عالی، شورای عالی انقلاب فرهنگی است و بر اساس قانون اساسی نیز بند مشخصی وجود دارد که هرگونه تعهد بین‌المللی حتما باید از طریق مجلس شورای اسلامی پیش برود، بنابراین حداقل یکی از دو مرجع شورای عالی انقلاب فرهنگی که از سوی مقام معظم رهبری به عنوان مسئول حوزه آموزش عالی مطرح شده و مجلس که از سوی قانون اساسی مرجع این موضوع است باید بر مسائل مربوط به آموزش عالی نظارت کند.
کبگانیان با اشاره به اشکالات ساختاری موجود در سند ۲۰۳۰ گفت: هیچ کدام از دو مرجع مجلس و شورایعالی انقلاب فرهنگی در روند امضای سند نبودند.
اما وزیر علوم قسم خورد که این سند را امضا نکرده است و گفت: ۲۰۳۰ یک سند نیست بلکه یک بیانیه است، یونسکو از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ بیانیه آموزش برای همه را تهیه کرده بود و از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۳۰ نیز آموزش کیفی برای همه و همه‌جا را مطرح کرده است که صرفاً آموزش سوادی نباشد که این مسئله در قالب بیانیه وزرای آموزش و پرورش کار شد و یک سال پیش در کره جنوبی در رابطه با آن بحث شد. وزیر آموزش و پرورش نیز در آن زمان در رابطه با این مسئله نظر داده بود و گفته بود ما این مسئله را در قالب چهارچوب‌ها و اسناد کشورمان خودمان انجام می‌دهیم. چند ماه پیش در مجمع عمومی یونسکو قرار شد این مسئله به کشورها ابلاغ شود که برنامه‌های عملی خود را بگویند ولی هیچ وزیری آن را امضا نکرده است.
وی ۲۰۳۰ را یک تفاهم می‌دانست که از طریق آن امکان این مساله فراهم می‌آمد که از توان کشورها در مسئله آموزش استفاده شود و تعهد آور هم نیست.
می‌گفتند این یک چارچوب و برنامه علمی است و سند محسوب نمی‌شود؛ گویا اگر نام اقدام‌شان که مغایر با صلاح نظام بود را تغییر دهند، آن اقدام تطهیر می‌شود.
حسین کچوئیان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی هم یکی از افرادی بود که اعتراض خود را به این سند نشان داد و گفت: این نهادهای بین‌المللی با رویکردی خاص و عموماً مغایر با اهداف انقلاب اسلامی شکل گرفته‌اند، برخی از تقابل‌ها و مشکلات تاکتیکی آمریکا با نهادهایی مانند یونسکو نباید به همسویی این نهادها با نظام جمهوری اسلامی تعبیر و تفسیر شود، آنچه که برای نظام فرهنگی و علمی ما امروز اولویت دارد اجرای اسناد مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است نه تدوین و تصویب سند جدید.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد محمدیان رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها نیز با بیان اینکه کسی مخالف ارتباطات بین‌المللی فعال نیست ولی باید در همه تعاملات بین‌المللی عزت، حکمت و مصلحت لحاظ شود، گفت: از تدوین کنندگان انتظار می‌رفت قبل از رونمایی، اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی را در جریان کار قرار می‌دادند و به زحمات و تجارب قبلی در مسیر تدوین اسناد بالادستی توجه و اهتمام جدی صورت می‌گرفت.
مسؤولان امضا کننده سند همچنان بر صحبت خود مبنی بر اینکه ۲۰۳۰ یک سند نیست بلکه چارچوب است اصرار داشتند و اعضای شورایعالی انقلاب فرهنگی و نمایندگان مجلس اعتراض می‌کردند.
زاهدی رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی هم گفته بود که آنچه به عنوان سند ۲۰۳۰ مطرح شده، یقیناً موردنظر جمهوری اسلامی نیست، زیرا در این سند مواردی وجود دارد که با اهداف نظام مغایر است و گویا دوستان از سند عدول کردند و آن را به عنوان چارچوب مطرح می‌کنند که این مسئله باید بررسی شود تا بدانیم با اهداف جمهوری اسلامی فاصله دارد یا خیر و چگونه بدون مشورت شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها و نقشه جامع علمی کشور این کار را انجام داده‌اند.
مخبردزفولی دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی همچنین در رابطه با سند ۲۰۳۰، گفت: تصویب اسناد راهبردی به‌خصوص در حوزه علمی، آموزشی و فرهنگی چه در آموزش و پرورش و چه آموزش عالی به این صورت است که عموم آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب می‌شود. به‌طور مثال نقشه جامع علمی کشور، سند نخبگان، سند مهندسی فرهنگی، سند تحول آموزش و پرورش و اسنادی نظیر اینها در شورا تصویب شده است و هر اقدام دیگری در این زمینه باید ذیل این اسناد انجام شود، البته سند ۲۰۳۰ یک جریان جهانی است که یونسکو آن را طراحی کرده، ولی باید با اسناد شورای عالی انقلاب فرهنگی مطابقت داشته باشد و در شورای عالی و شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها به تصویب برسد. در سند ۲۰۳۰ مغایرت‌هایی وجود دارد و در هیچ‌جای معتبری نیز تصویب نشده، بنابراین این سند از نظر ما وجاهتی ندارد تا مسیر قانونی خود را طی کند.
* ابهامات و مغایرت‌های ۲۰۳۰
کارشناسان، نمایندگان مجلس و اعضای شورایعالی انقلاب فرهنگی به این سند اعتراض داشتند و مغایرت‌هایی را در این سند اعلام کردند.
۱- یونسکو، در راستای اهداف مبتنی بر«جهانی سازی» و « صلح جهانی» از طریق برنامه« آموزش‌های مشترک عمومی»، می‌کوشد ارزش‌های لیبرالیستی و سکولاریستی را در نظام تعلیم و تربیت کشورهای مختلف بگنجاند تا به واسطه آن از اصطکاک نسل‌های جدید با نظام‌های استکباری و سرمایه داری، جلوگیری کند.
از جمله می‌توان به برنامه های آن سازمان، برای اصلاح بنیادین مفاهیم آموزشی و تربیتی در جوامع اسلامی مانند فلسطین، اردن، امارات، بحرین، عمان، قطر، لبنان و عربستان به نفع رژیم صهیونیستی و به اصطلاح حل«بحران اعراب و اسرائیل» از مسیر تغییرات فرهنگی و ارزش های ملی در قالب برنامه « صلح جهانی» اشاره کرد.
۲- از موضوعات و تکالیف مهم اجرایی برنامه آموزش۲۰۳۰، که سبب نگرانی می‌شود، گردآوری اطلاعات و آمار معتبر از کشورها، توسط یونسکو است و تمام کشورها متعهد هستند که با مرکز آمار و اطلاعات یونسکو(Uis) همکاری کنند تا یونسکو و مجامع بین‌المللی به آمار و اطلاعات آموزشی و تربیتی کشورها به صورت منظم و دوره‌ای دسترسی داشته باشند.
نکته مهمی که در این امر نهفته است این است که ارائه آمار و اطلاعات آموزشی نسل آینده کشور به سازمان‌های بین‌المللی آن هم مطابق با خواست آنها چه نفعی برای کشور دارد؟ آیا این سازمان‌ها در راستای اعتلا و رشد و پیشرفت کشور ما کاری کرده‌اند؟
در قضایای مختلف مانند برجام، دیده‌ایم که نهادهای بین المللی و کشورهای غربی آمار و اطلاعاتی که از خودمان براساس تعهد داده شده، دریافت می‌کنند و باید محرمانه تلقی شود، آنها را منتشر می کنند و مسلماً بر علیه منافع ملی خودمان استفاده می کنند. بنابراین، این ساده اندیشی است که ما به راحتی اطلاعات نسل آینده ساز خود را در اختیار آنها قرار دهیم.
۳- یکی از برنامه‌های کلیدی یونسکو « بین‌المللی‌سازی آموزش عالی ایران» است تاآنجا که «کمیسیون ملی یونسکو» به صورت متمرکز، بین‌المللی‌سازی آموزش عالی کشور را در دستور کارخود قرار داده است. دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو هم با اظهار تأسف از عدم ورود دانشگاه‌های ایران به حوزه بین‌الملل، از تأکید ویژه یونسکو بر« جهانی‌شدن آموزش عالی» خبر داد.
۴- باوجود اسناد بالادستی متعدد مانند:« سند تحول بنیادین آموزش و پرورش»، « سند نقشه جامع علمی کشور»، « نقشه مهندسی فرهنگی کشور» و … ، چرا مسئولان مربوط، به جدیت برنامه۲۰۳۰ یونسکو پیگیر اجرای آنها نیست؟ پذیرش و اجرای برنامه‌های سازمان‌های بین‌المللی نظیر برنامه آموزش ۲۰۳۰ و درگیر شدن ۴ وزارتخانه دولت تدبیر و امید با آن، در سکوت رسانه‌ای و بدون شرح جزییات و منافعی که از اجرای آن نصیب سیستم آموزشی کشور می شود، چه توجیهی دارد؟
۵- «جهانی‌شدن» یکی از مفاهیمی است که مرزهای جغرافیایی کشورها و هنجارهای فرهنگی آموزشی را تحت تأثیر قرار داده است و سازمان‌های بین‌المللی مانند یونسکو، این مفهوم را درحوزه تعلیم و تربیت پیگیری می‌کنند. به همین جهت شرکت‌های چندملیتی برای تصاحب مدارس درکشورهای جهان سوم و خاورمیانه، به بالاترین نهادهای دولتی« نفوذ» کرده و اجرای برنامه آموزش همگانی یونسکو را از ملزومات پیوستن به « سازمان تجارت جهانی» و بهره‌مندی از فاکتورهای اقتصادی و سیاسی کشورهای توسعه یافته برمی‌شمارند.
۶- در اسفند۹۴ «کنفرانس بازاندیشی و آینده نگری در نظام آموزش و یادگیری ایران با توجه به تغییرات پرشتاب جهان معاصر»، در تهران برگزار شد. اما منظور از جملاتی نظیر« بازنگری در نظام آموزشی» چیست!؟و طرح این نوع مفاهیم به چه نیتی است؟
۷- هدف شماره۴ توسعه پایدار یعنی «تضمین آموزش باکیفیت، فراگیر و برابر و ارتقای فرصت‌های یادگیری مادام‌العمر برای همه» است، در حالی که تعابیر و برداشت‌هایی از آموزش باکیفیت وجود دارد که با مبانی آموزش در مدارس و دانشگاه‌های جمهوری اسلامی مغایر است.
۸- برنامه جامع آموزش۲۰۳۰، توصیه‌های جدی و مؤکد درخصوص ورود بعضی مفاهیم و مطالب به کتاب‌های درسی به کشورهای عضو دارد، که قطعا با فرهنگ اسلامی ما سازگار نیست. این موضوع از اقرارهای صریح برخی مدیران ارشد وزارت آموزش و پرورش است.
۹- در برنامه۲۰۳۰، ارتباطات و برنامه‌های بین المللی شبکه مدارس مرتبط با یونسکو در کشورها از جمله ایران که قبلا راه اندازی شدند، مورد توجه جدی قرار می‌گیرد که ابهامات فعالیت در مدرسه داری توسط این نهاد را با شک و تردید مواجه می‌کند.
۱۰- در برنامه‌های توسعه پایدار پس از ۲۰۱۵، از ارزش‌ها و اصول جهان شمول از قبیل همبستگی جهانی، صلح جهانی، احساس همدردی با انسانها و مفاهیمی که ضدیت با رژیم غاصب صهیونیستی را از اذهان محو کند آموزش داده می‌شود.
۱۱- این برنامه، چه ارتباط و نسبتی با اسناد بالادستی مانند: « سند چشم انداز۲۰ ساله کشور» ، « سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» ، « سند نقشه جامع علمی کشور» ، « نقشه مهندسی فرهنگی کشور» و … سایر اسناد بالادستی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی دارد؟ اگر نسبتی دارد، کدامیک مرجع است ؟
باتوجه به تفکر حاکم بر یونسکو که تفکری لیبرالیستی و سکولاریستی است و قطعا با تفکر دینی در تقابل یا حداقل غیر همسو است، اجرای این برنامه، چگونه نیازها و شرایط تعلیم و تربیت اسلامی را محقق می‌کند؟ و آیا این برنامه با اهداف تعلیم و تربیت اسلامی که در اسناد بالادستی تصریح شده است هماهنگ است؟
۱۲- اگرچه اهداف کلان ۱۷ گانه برنامه توسعه پایدار ۲۰۳۰ که هدف شماره ۴ آن بصورت مشخص به آموزش مربوط می شود، با واژه‌های زیبا که برخی از آنها در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، نیز آمده است، اما شاخص‌ها و مفاهیم مدنظر در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در تراز تربیت اسلامی است که با برنامه آموزش ۲۰۳۰ بلکه مغایر است.
مانند تاکید بر تعلیم و تربیت اسلامی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با تاکید بر آموزش غیرایدئولوژیک در برنامه ۲۰۳۰ یا مثلا تربیت انسان خلیفه الله در اسناد بالادستی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی با تربیت انسان براساس مکتب اومانیسم در برنامه ۲۰۳۰٫
۱۳- در برنامه ۲۰۳۰ تاکید فقط بر آموزش است در حالی که آموزش، شرط لازم برای تغییر و بهبود زندگی است ولی شرط کافی نیست. انسان امروز بیش از گذشته در کنار آموزش، نیازمند معنویات، اخلاق و ارزش‌ها و بطورکلی «تربیت» است، که این موضوع عنصر گمشده در برنامه آموزش ۲۰۳۰ است.
۱۴- باتوجه به مطالب پیش گفته، چگونه امکان دارد« سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» با « برنامه آموزش۲۰۳۰ » تطابق داشته باشد؟ از همین رو، مهم جلوه دادن این برنامه یا تفاهم نامه، که به اشتباه به آن سند می‌گویند، برای تحت الشعاع قرار دادن «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» است.
۱۵- باتوجه به بندهای ۲ و ۵ از ماده ۲ اساسنامه کمیسیون ملی یونسکو، مصوب هیأت وزیران جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۶۶، چرا کمیسیون ملی یونسکو در راستای این دوبند از شرح وظایف، اقداماتی را انجام نمی دهد و بصورت منفعل مجری برنامه‌های یونسکو است؟
به چه مناسبت باید یک مجموعه به‌اصطلاح بین‌المللی که قطعاً تحت نفوذ قدرت‌های دنیاست، این حق را داشته باشد که برای ملتهای دنیا با فرهنگ‌های مختلف، تکلیف مشخص کند؟
تصویب سند در کشورمان بدون سر و صدا
