در عصر حاضر و دنیای کنونی فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یکی از بسترهای نوین به سرعت در حال تاثیر گذاری بر زندگی بشر در جوامع در حال رشد می باشد . این تاثیر در کلیه وجوه اجتماعی دیده می شود. از آن جمله تاثیر شدید فناوری اطلاعات بر اقتصاد است. در اقتصاد جدید که مبتنی بر شبکه های کامپیوتری است محیط کسب و کار در حال تبدیل به محیطی دیجیتالی (رقمی) است. چنین اقتصادی را با عناوینی همچون اقتصاد شبکه ای یا اقتصاد دیجیتال نیز نامیده اند. اقتصاد دیجیتال که تحت عنوان اقتصاد اینترنتی، اقتصاد نوین یا اقتصاد مبتنی بر شبکه نیز نامیده می شود به اقتصادی اطلاق می گردد که قسمت اعظم آن بر پایه فناوریهای دیجیتال شامل شبکه های ارتباطی، رایانه ها، نرم افزارها و سایر فناوریهای اطلاعاتی است.
واژه اقتصاد دیجیتال گویای یک تحول اقتصادی است؛ تحولی که در کلیه مولفه های اقتصاد همچون محصولات، مصرف کنندگان، فروشندگان، واسطه ها، خدمات پشتیبانی، بازار و فرآیندهای آن موثر خواهد بود. بسیاری از محصولات و خدمات به صورت دیجیتالی عرضه خواهد شد، به عنوان مثال می توان به محصولاتی مانند محصولات اطلاعاتی و سرگرمی ها ، خدمات دولتی نظیر مراسلات و مکاتبات دولتی ، تاییدیه های درخ.وایت خدمات شامل انواع بلیط و رزرواسیون برای جامعه هدف گسترده در بین مردم کشورها اشاره نمود.
ورود اینترنت به سازمان ها و مراکز اقتصادی سر منشاء آغاز و پایه ریزی اقتصاد دیجیتال، اقتصاد شبکه، اقتصاد اینترنت یا اقتصاد وب است. اقتصاد جدید عبارت است از نرم افزاری برای دنیای شبکه ای، به بیان دیگر اقتصاد اینترنت چیزی نیست جز برنامه های الکترونیکی یا نرم افزارهایی که برای انجام امور اقتصادی از طریق اینترنت طراحی شده است. شاید بتوان بزرگترین هدف توسعه اینترنت را رقابتهای تجاری و اقتصادی عنوان کرد. اقتصادی که در یک فناوری الکترونیکی به نام اینترنت ماهیت یک سیستم مجازی را پیدا کرده است. با توجه به مطالب فوق می توان علم اقتصاد اینترنت را به عنوان دانش چگونگی استفاده مردم و سازمان های مختلف از اینترنت، در استفاده کارا از منابع کمیاب جهت تولی و یا عرضه کالاها و خدمات به منظور توسعه کسب و کار دانست. صادرات و واردات کالا بی تردید از قدیمیترین روشهای کسب درآمد انسانها بعد از شکل گیری تمدن ها بوده است. قدمت این گونه تجارت به پیش از اختراع پول توسط فینیقی ها و زمانی که تبادل کالا بصورت تهاتری (تبادل کالا با کالا ) صورت می گرفته بر می گردد. البته هنوز هم تبادل کالا با کالا یا همان تهاتر از روش های رایج در معاملاتی هست که یا طرفین مستقیما به نیاز متقابل می رسند (یعنی هر یک واقعاً کالا طرف مقابل را نیاز دارند ) و یا اینکه یک یا هر دو طرف به دنبال افزایش گردش کار خود، وسعت دادن به سهم بازار و گسترش ارتباطات خود است. چگونگی وضعیت نهادهای تهاتر و تسویه در بورس اوراق بهادار یکی دیگر از مسایل تجارت و بازرگانی نوین است که بر اساس همین روش سنتی و باستانی شکل گرفته است. یک محقق مسایل اقتصادی در این باره اینگونه توضیح می دهد: فرایند کامل انجام معاملات در کشورهای مختلف جهان به شرایط اقتصادی،فرهنگی و حقوقی بستگی دارد و از تنوع گسترده ای نیز برخوردار است با این وجود فرایند مذکور را می توان به سه بخش کلی تقسیم بندی کرد:
1-پیش از انجام معامله
2-انجام معامله
3-پس از انجام معامله
که عملیات تسویه و تهاتر در بخش سوم یا به عبارتی پس از انجام معامله قابل طرح است.
تهاتر به مجموعه عملیاتی اطلاق می گردد که طی آن میزان تعهدات طرفین انجام، مشخص و معین می گردد. در کشورهای مختلف جهان، موسسات گوناگونی می توانند این وظیفه را بر عهده داشته باشند که از میان تخصصی ترین آنها می توان به اتاقهای تهاتر اشاره نمود. اتاقهای تهاتر عمدتاً با ایفای وظایفی همچون بازسازی طرفین معامله و خالص نمودن تعهدات طرفین، اقدام به کاهش ریسک سرمایه گذاری در بازارهای مالی جهانی می نمایند.
اقتصاد شبکه ای که مبتنی بر کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات می باشد ارتباط بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان بیشتر و فاصله آنها از بین می رود. مفاهیمی چون کسب و کار الکترونیکی، تجارت الکترونیکی، حراج و بازاریابی الکترونیکی تعریف می شود. مشتری گرایی بیشتر و محصولات و خدمات کاملا سفارشی و مبتنی بر سلایق هر یک از مشتریان ارائه می گردد.
استفاده از فناوری اطلاعات در تجارت (تجارت الکترونیکی ) همچون سایر کاربردهای فناوری اطلاعات موجب کاهش هزینه و افزایش کارایی خواهد شد. فروشندگان با هزینه های کمتر و سود بیشتر مواجه شده و مصرف کنندگان نیز با برخورداری از اطلاعات بیشتر امکان انتخاب بهتر و خرید ارزان تر را تجربه می کنند.
دگرگونی های اخیر بازارهای کسب و کار و توسعه فرآیندهای رقابتی که حاصل شکسته شدن انحصارگرایی است باعث شده تا سازمان ها با دقت و وسواس بیشتری به محیط های کسب و کار نگاه کنند و درصدد برآیند تا شناخت بهتر و بیشتری به ظرفیت ها و نیازهای جدید آن پیدا کنند. مهمترین عنصر مشترک در بیان کسب و کارهای مختلف که به برنامه ریزی ها و استراتژی های آنها جهت می دهد اطلاعات است.
توسعه فناوری اطلاعات دگرگونی های عمیقی در اهداف روند اجرایی تولیدات و ساختارهای سازمانی به وجود آورده است. فناوری اطلاعات به سازمانها فرصت می دهد بسیاری از کارهای موازی و تکراری را حذف کنند و حجم بالایی از فعالیت های دستی را به سیستم های رایانه ای محول کنند و از کنار آن با فراغ بال بیشتر فرصت مناسبی برای بازنگری ها و برنامه ریزی های کاری پیدا کنند.
از بعد ساختاری نیز سازمان ها شاهد دگرگونی های فراوانی بوده اند، چرا که گسترش کاربری سیستم های رایانه ای به نگرش ها و تفکرات تازه ای در بین مدیران و کارمندان و همچنین اصول و تعاریف کاری تازه ای برای پیاده سازی و کاربری آنها نیاز دارد. در این شرایط بینش نوینی در سازمان ها پیاده سازی می شود .بر این اساس اصول کاری مناسبی بین مشتریان و سازمان مبتنی بر خدمات فناوری اطلاعات به اجرا در می آید.
تمام تحولات و تغییرات ذکر شده زمینه ای را فراهم کرده است تا سازمان ها نگرش تازه ای به مفهوم اطلاعات و تاثیر فناوری اطلاعات در بهینه سازی و کاربردی کردن اطلاعات در جهت ایجاد منافع پیدا کنند. امروزه اطلاعات به عنوان منبع ارزشمند و سرمایه سازمان ها محسوب می شود و ارزش و اعتبار آن حتی از شاخص های مهمی همچون سرمایه یا نیروی کار بیشتر است. فناوری اطلاعات می تواند سازمان را در فرآیند های رقابتی یاری رساند. امتیازات و محاسن کاربرد فناوری اطلاعات در کسب و کار می تواند شامل موارد مختلفی باشد. افزایش سرعت اطلاع رسانی و خدمات رسانی، افزایش کمیت و کیفیت تولید، امکان توسعه بازار، امکان نیاز سنجی برای ارائه کالا ها و خدمات جدید ممانعت از گرایش مشتری به رقیب و ایجاد ارزش افزوده برای مشتری از جمله این موارد هستند. لازمه بهره گیری موفق از چنین سیستمی در سازمان شناخت کافی و دقیق از سازمان، منابع آن و آگاهی از روشهای گزینش و توسعه فناوری اطلاعات در کسب و کار است.
منبع : سایت تالار بورس کالا
