بررسی جدیدترین آمارهای ارائه شده از سوی وزارت کار درباره وضعیت شاغلان و بیکاران در خانوارهای معمولی کشور نشان دهنده آن است که طبق اطلاعات آخرین سرشماری کشور، هم اکنون تعداد افراد شاغل در هر خانوار کمتر از یکنفر و به میزان ۹ دهم نفر و تعداد افراد بیکار نیز به ازاء هر ۱۰۰ نفر، ۱۶ نفر است.
این مطالعه بر اساس بیش از ۲۱ میلیون و ۱۱۰ هزار خانوار ایرانی صورت گرفته و نتایج آن نشان می دهد که ۲۴.۱ درصد از خانوارهای ایرانی هیج شاغلی ندارند ولی محل درآمد آنها با وجود اینکه شاغلی ندارند تا بتواند برای هزینه های خانوار کسب درآمد کند نیز مشخص نیست.
با وجود مسائل فراوان در بازار کار ایران، بالا بودن بیکاری و افزایش میل جامعه به کسب درآمد بیشتر، اما در حال حاضر ۶۰.۵ درصد از کل خانوارهای ایرانی دارای یکنفر شاغل هستند. به دلیل بالا بودن هزینه های زندگی در برابر درآمد، درصد بالایی از خانوارهای تک شاغل با مشکلات معیشتی مواجه اند مگر آنکه آن یکنفر شاغل دارای درآمد مناسبی باشد، در غیر اینصورت با درآمد معمولی، اینگونه خانوارها دارای مشکلات معیشتی و درآمدی خواهند بود.
بر پایه این گزارش، ۱۲.۲ درصد خانوارها طبق این تحقیق تلاش کرده اند تا از طریق شاغل بودن دو نفر در خانوار، از مشکلات احتمالی معیشتی جلوگیری کنند، اما ۳.۱ درصد از کل خانوارها معادل ۶۶۲ هزار خانوار حتی با دو نفر شاغل نیز تامین نمی شوند و ترجیح داده اند به صورت گروهی وارد بازار کار شوند. در اینگونه خانوارها ۳ نفر و بیشتر از اعضای خانواده در بازار کار ایران مشغول به فعالیت هستند.
۱۵ آمار متفاوت از بازار کار ایران
۱- طبق آخرین سرشماری کشور، ۵ میلیون خانوار کشور فاقد شاغل هستند که اگر تعداد افراد هر خانواده را ۳ نفر نیز در نظر بگیریم، می توان گفت ۱۵ میلیون نفر از جمعیت کشور در حال حاضر بدون شغل هستند ولی می توانند امرار معاش کنند!
۲- ۱۲ میلیون و ۷۰۰ هزار خانوار ایرانی از مجموع ۲۱ میلیون و ۱۰۰ هزار خانوار، دارای یکنفر شاغل هستند. معمولا خانوارهای تک شاغل دارای مشکلات معیشتی و کسری درآمد در برابر هزینه هستند، مگر اینکه آن یک شاغل بتواند درآمد خوبی کسب کند.
۳- ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار خانوار ترجیح داده اند برای جلوگیری از مشکلات احتمالی معیشتی، با ۲ نفر شاغل در بازار کار حضور داشته باشند. گرایش به بازار کار و انجام فعالیت های اقتصادی در سال های اخیر به دلیل افزایش مشکلات معیشتی، رو به فزونی است.
۴- با وجود بالا بودن نرخ بیکاری و ناتوانی جوانان فارغ التحصیل دانشگاهی، هزینه ها و یا هر دلیل دیگری باعث شده تا ۶۶۲ هزار خانوار ایرانی تصمیم بگیرند با ۳ نفر شاغل در بازار کار حضور داشته باشند. با فرض وجود ۳ نفر در هر خانوار، جمعیت خانوارهایی که دارای ۳ نفر شاغل هستند تا ۲ میلیون نفر است.
۵- در نقطه مقابل اشتغال، بیکاری را داریم که طبق آمارها ۱۸.۲ میلیون خانوار ایرانی فاقد بیکار هستند. این خانوارها می توانند دارای فرزندان خردسال قبل از سن کار، بازنشستگان و خانوارهای فاقد جوانان در سن کار و یا خانوارهای دارای افراد شاغل باشند.
۶- ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار خانوار ایرانی دارای یکنفر بیکار است. با فرض جمعیت ۳ نفری در هر خانوار، تعداد افراد درگیر با بیکاری در کشور ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر است؛ به بیان ساده تر این تعداد از جمعیت کشور در قالب ۲.۲ میلیون خانوار، هر یک درگیر حل معضل بیکاری یکنفر از افراد متقاضی ورود به بازار کار در خانواده هایشان هستند.
۷- تعداد ۴۲۵ هزار خانوار در کشور داریم که دارای ۲ فرد بیکار است. بیکاری جوانان جویای کار به ویژه فارغ التحصیلان دانشگاهی، امروز از دغدغه های جدی و مسائل چالش برانگیز خانوارها و همچنین دولت به حساب می آید.
۸- در وضعیت بدتر بیکاری و آنجایی که معضل بیکاری چهره بد خود را به جامعه نشان می دهد، تعداد ۱۲۹ هزار خانوار کشور دارای ۳ نفر بیکار و حتی بیشتر از آن هستند. می توان گفت ۳۸۷ هزار نفر امروز در کشور با بدترین نوع از بیکاری مواجه اند و نیازمند اقدامات فوری حمایتی دولت ها برای ورود این دسته از کارجویان به بازار کار است. قطعا خانوارهای با ۳ نفر بیکار دچار جالش های جدی معیشتی و مالی نیز هستند.
۹- درصد خانوارهای فاقد شغل کشور از خانوارهای دارای ۲ تا ۳ نفر شاغل بیشتر است که این مسئله نشان دهنده اختلاف دیدگاه افراد نسبت به بازار کار از یکسو و تفاوت هزینه های خانوار است که باعث می شود ۵ میلیون خانوار بدون حتی یکنفر شاغل روزگار بگذرانند و ۳.۱ میلیون خانوار با ۲ تا ۳ نفر شاغل وارد بازار کار شوند.
۱۰- ۱۷.۶ درصد کل خانوارها در پُرهزینه ترین استان کشور یعنی تهران زندگی می کنند؛ با این وجود ۲۵.۲ درصد خانوارهای ساکن در پایتخت فاقد شغل هستند و ۵۹.۷ درصد خانوارها با یکنفر شاغل اداره می شوند.
۱۱- استان ایلام با وجود اینکه کمترین تعداد خانوار کشور را در خود جا داده اما تعداد خانوارهای با ۳ نفر شاغل و بیشتر در این استان، بالاترین میزان در کشور است؛ از سویی دارای بالاترین درصد خانوارهای با ۳ نفر و بیشتر بیکار در کشور نیز است. شگفتی دیگر اینکه در ایلام به ازاء هر ۱۰۰ خانوار، ۳۱ نفر بیکار وجود دارد که بالاترین تعداد در کشور است. در عین حال، استان خراسان جنوبی دارای بالاترین درصد خانوارهای با دو نفر شاغل در کشور است و در نقطه مقابل ایلام، دارای کمترین آمار بیکاری است و در هر ۱۰۰ خانوار آن ۸ نفر بیکار وجود دارد.
۱۲- مازندرانی ها در شمال ایران ترجیح می دهند با یکنفر شاغل در بازار کار حضور یابند و از این منظر بالاترین آمار تک شاغلی را در کل کشور دارند. در نقطه مقابل خوزستانی ها دارای بالاترین درصد خانوارهای فاقد شغل کشور هستند به نحوی که ۳۱.۴ درصد خانوارهای این استان زرخیز کشور فاقد حتی یکنفر شاغل هستند!
۱۳- با وجود اینکه درصد بالایی از خانوارهای خوزستانی بدون شاغل هستند، در خراسان جنوی وضعیت به گونه دیگری است و تعداد خانوارهای بدون بیکار بسیار پایین است و از این حیث، می توان گفت اشتغال در این منطقه از کشور از اوضاع خوبی برخوردار است.
۱۴- خانوارهای ساکن در استان سیستان و بلوچستان دارای بالاترین درصد خانوارهای دارای یکنفر بیکار کشور است و در این خطه از کشور، خانواده های بیشتری نسبت به سایر نقاط کشور با بیکاری فرزندانشان درگیر هستند.
۱۵- با وجود اینکه سرانه اشتغال کشور کمتر از یکنفر و به میزان ۹ دهم درصد است، استان بوشهر دارای سرانه ۱.۴ نفر در هر خانوار است و از این منظر بهترین وضعیت را در بین استان های کشور دارا است.
